Elon Musk’ın uzay şirketi SpaceX, yıllardır internet ağı Starlink projesiyle binlerce uyduyu yörüngeye yerleştiriyor. Ancak uzmanlara göre, bu dev ağ artık kontrolden çıkmak üzere. Smithsonian Gözlemevi’nden astrofizikçi Jonathan McDowell, “Her gün 1 ila 2 Starlink uydusu Dünya’ya düşüyor ve bu sayı hızla artıyor” diyerek alarm verdi.
8 BİNDEN FAZLA UYDU, 30 BİN YOLDA
SpaceX, 2019’dan bu yana yeniden kullanılabilir roketleriyle 8 binden fazla uyduyu yörüngeye fırlattı. Yalnızca 2025 yılında bu sayıya 2 binden fazla yeni uydu eklendi.
Musk’ın rakipleri de yarışta: Amazon, “Project Kuiper” adını verdiği sistemle 3.200 uydu fırlatma planını başlattı.
McDowell’e göre, planlanan tüm sistemler tamamlandığında Dünya yörüngesinde 30 binden fazla düşük irtifa uydusu olacak. Çin’in de buna ek olarak 20 bin uydu planladığı belirtiliyor.
5 YIL SONRA ATMOSFERE DÜŞÜYORLAR
Starlink uydularının ortalama ömrü beş yıl. Süresi dolan uydular kontrollü biçimde atmosfere yönlendiriliyor. Ancak McDowell, “Bu süreçte ortaya çıkan metal ve kimyasal kalıntılar üst atmosferde kirliliğe yol açabilir” uyarısında bulundu.
Bazı araştırmalar, bu metallerin ozon tabakasında zincirleme bozulma yaratabileceğini öne sürüyor.
“ARTIK ÇOK GEÇ OLABİLİR”
McDowell, bilim dünyasında bu konuda büyük bir belirsizlik olduğunu söylüyor: “Yanıtlar ‘önemsiz’ ile ‘artık çok geç’ arasında değişiyor. Ancak atmosfer zaten zarar görmeye başlamış olabilir.”
UZAY ÇÖPLÜĞÜ TEHLİKESİ BÜYÜYOR
ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) 2023 tarihli raporuna göre, 2035 yılına kadar her yıl 28 bin Starlink parçası atmosfere yeniden girebilir.
Bu durum, bir kişinin “uzay çöpü düşmesi sonucu ölme olasılığını” yüzde 61’e çıkarıyor.
“KESSLER SENDROMU” KORKUSU
Bilim insanlarının en büyük endişesi ise “Kessler Sendromu” olarak bilinen zincirleme çarpışma senaryosu. Eğer yörünge aşırı kalabalık hale gelirse, birkaç uydunun çarpışması yeni enkazlar yaratabilir. Bu durum, insanlığın uzaya çıkışını on yıllarca hatta yüzyıllarca engelleyebilir.
GÜNEŞ FIRTINALARI DA TEHLİKEDE
Güneş’in artan aktivitesi de uydular için ayrı bir tehdit oluşturuyor. Bilim insanlarına göre güçlü bir güneş fırtınası, bir anda yüzlerce uydunun kontrolsüz biçimde düşmesine neden olabilir. “Güneş maksimumu” dönemlerinde atmosferik sürtünme arttığı için daha fazla Starlink uydusunun kontrolsüz biçimde yandığı tespit edildi.
UZAYIN GELECEĞİ TEHLİKEDE
Uzmanlar, “uzay çöplüğü” sorununun artık kaçınılmaz bir küresel kriz haline geldiğini belirtiyor.
McDowell, “Yörüngedeki kalabalık, yalnızca gökyüzünü değil, insanlığın gelecekteki uzay hayalini de tehdit ediyor” diyerek uyardı.
