Çin’in misillemeleri sürüyor; nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama, ABD şirketlerine yaptırım

Çin, ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamında ülkeden ithal ürünlere getirdiği yüzde 34’lük gümrük vergisi artışına karşı, küresel arzının büyük bölümünü sağladığı bazı nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getirdi. Öte yandan ABD’den 16 şirketin askeri ve sivil ikili kullanımı olan ürünlerinin ihracatına yasak getirilirken, 11 şirket ihracat yasağı uygulanan “güvenilmez varlık” listesine alındı. ABD’li çok uluslu kimya şirketi Dupont Grubu’nun Çin iştirakine tekelleşme karşıtı yasaları ihlal soruşturması başlatıldı. 

Çin sevkiyatlara el koyabilecek

Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki orta ve ağır nadir metallerin 4 Nisan’dan itibaren ihracat kontrol listesine alınacağı bildirildi.

Bu kapsamda Çinli tedarikçiler, söz konusu nadir toprak elementlerini ancak hükümet izniyle ihracat edebilecek. Öte yandan, Çin gümrük görevlileri, içeriğinde kısıtlanan elementlerin bulunduğundan şüphelenilen sevkiyatlara el koyabilecek.

Çin’in küresel arzının büyük bölümünü sağladığı söz konusu elementler, silah sistemlerinden yüksek performans motorlarına, nükleer reaktörlerden elektronik ve optik donanımlara, uzay araçlarından tıbbi görüntüleme makinelerine, batarya ve yakıt hücrelerinden yarı iletken ve süper iletkenlere dek çok sayıda üründe kullanılıyor.

Pekin yönetimi, ABD’nin çip kısıtlamalarına karşı 3 Aralık 2024’te savunma ve silah sistemlerinde yaygın kullanılan galyum, germanyum, antimuan gibi nadir toprak elementlerinin ABD’ye ihracatını yasaklamış, batarya ve yakıt hücrelerinin üretiminde ve savunma ile uzay-havacılık sektörlerinde yaygın kullanılan grafit ve türevlerinin ihracatına da kısıtlama getirmişti.

ABD şirketlerine yaptırımlar

Çin Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, 27 ABD şirketi ihracat kontrolü veya yasağı listelerine eklendi. Şirketlerden 16’sının askeri ve sivil ikili kullanımı olan ürünlerinin ihracatına yasak getirilirken, 11 şirket ihracat yasağı uygulanan “güvenilmez varlık” listesine alındı.

Bakanlık, 16 ABD şirketinin, Çin’in ulusal güvenliğini ve çıkarlarını korumak ve silahların yayılmasının önlenmesine yönelik uluslararası yükümlülüklere uymak amacıyla ihracat kontrol listesine alındığını bildirdi.

Savunma, havacılık, dron üretimi, istihbarat ve lojistik alanlarında faaliyet gösteren söz konusu şirketlerin Çin’e yapacağı ihracat denetime tabi olacak.

Aralarında Skydio ve BRINC Drones gibi insansız hava aracı üretici şirketlerin olduğu 11 şirketin ise Çin’in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan ile teknoloji işbirliği yaptığı, bu sebeple “güvenilmez varlık” listesine alındığı kaydedildi.

ABD’li gruba antitekel soruşturması başlatıldı

Bakanlık, ayrıca ABD ve Hindistan’dan ithal bazı tıbbi tomografi tüpü ürünlerine yönelik damping soruşturması ve bu kategorideki ürünlerin genel ithalatına yönelik rekabet soruşturması başlattığını bildirdi.

Bu arada, Çin Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi, ABD’li çok uluslu kimya şirketi Dupont’un Çin iştirakine tekelleşme karşıtı yasaları ihlal şüphesiyle soruşturma başlattı.

Çin Gümrükler Genel İdaresi de ABD’den 6 şirketin Çin’e kanatlı hayvan ürünleri ve süpürge darısı ihracatı izinlerini iptal etti.

ABD’nin “karşılıklı tarife” artışının ardından geldi

Çin’in bu adımları, ABD’de Başkan Donald Trump‘ın “karşılıklı tarifeler” kapsamında Çin’e ek yüzde 34 gümrük tarifesi getireceğini açıklamasının ardından geldi.

Washington yönetimi, Çin’e yüzde 10 baz tarifeye ilave olarak yüzde 24 “karşılıklı tarife” olmak üzere toplam yüzde 34 ek gümrük tarifesi getirileceği açıklamıştı.

Yeni tarife artışlarıyla ABD’nin Çin’den ithal ürünlere uyguladığı asgari gümrük tarifesi yüzde 54’e kadar çıkmıştı.

Pekin yönetimi de ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamında getirdiği yüzde 34’lük tarife artışına karşı aynı oranda ek tarife uygulayacağını duyurmuş, ayrıca ABD şirketlerine yönelik yaptırımlar açıklamıştı. (AA)