“`html
T24 Dış Haberler
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Zirvesi’nden dönerken uçaktaki basın toplantısında soruları yanıtladı. Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği görüşmenin içeriğine dair bilgi vererek, Türkiye-ABD ticaret hacminin genişletilmesi, İsrail-İran gerilimleri ve Gazze’deki insani krizin önemli gündem maddeleri olduğunu belirtti. Erdoğan, “Tüm bu meselenin çözüm yollarını Sayın Trump’a ilettik ve kendisinden bu konularda destek bekliyoruz. Trump, önerilerimizi olumlu karşıladı,” ifadesini kullandı.
Ayrıca, Erdoğan, dış politika alanındaki sorulara da yanıt verdi:
ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiğiniz görüşmenin atmosferini nasıl tanımlarsınız? Gazze üzerindeki tartışmalarda Trump’tan gelen olumlu mesajlar oldu mu?
Trump ile oldukça yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. İkili ilişkilerimizden NATO iş birliğine, bölgesel meselelerden küresel sorunlara kadar pek çok konuyu kapsayan bir diyalog gerçekleştirdik. ABD ile 100 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefimiz var ve bu hedefe ulaşmak istiyoruz. Bölgemizdeki çatışmaları ele alma fırsatını yakaladık. İsrail ve İran arasındaki ateşkese atıfta bulunarak, Gazze ile Rusya-Ukrayna krizlerinin sona erdirilmesi konusundaki beklentilerimizi dile getirdim. Gazze’de insani durumun iyileştirilmesi gerektiğinin önemini vurguladık. Türkiye, bu konuda tarihi bir yükümlülüğe sahip. Şiddet devam ettiği sürece kimse güvende olamaz. Bazı kişiler rahatsız olsa da gerçekleri dile getirmekten kaçınmayacağız. Sorunlara çözüm bulmak için diyalog kanallarını açık tutmalı ve adil bir çözüm arayışını sürdürmeliyiz. Özellikle bölgemizde yeni çatışmalara daha fazla tahammül yoktur. Bunun yanı sıra, İsrail’in insani yardımlara engel olduğunu da konuştuk. Barış, huzur ve istikrar için böyle bir ihtiyaç vardır. Tüm bu konulardaki çözüm önerilerimizi Sayın Trump’a ilettik ve kendisinden destek bekliyoruz. Trump, bu önerilere olumlu bir yaklaşım sergiledi.
İran ve İsrail arasındaki çatışmalar, hava üstünlüğünün önemini gözler önüne seriyor. F-35 projesinin yeniden gündeme gelmesi mümkün mü? Dış görüşmelerinizde bu konu ele alındı mı? Rusya’dan satın aldığımız S-400’ler bu ihtiyacı karşılayabilecek mi?
Hava savunma systemi sadece S-400 ile sınırlı değil, burada çok katmanlı bir sistem inşa etmek zorundayız. Farklı yüksekliklerde füzelerde tam uyum sağlamak önemli. Biz ülkemizi belirli bir seviyeye getirdik ama bununla yetinmiyoruz. Füze yeteneklerimizi artırmalıyız. Savunma sistemleriyle ilgili olarak, “Çelik Kubbe”mizi kuruyoruz. Çeşitli yüksekliklerdeki hava savunma sistemlerini ve diğer unsurları bir araya getirerek entegre bir yapı oluşturuyoruz. Yerli ve milli kaynaklarla üretilen SİPER, KORKUT, HİSAR ve SUNGUR gibi sistemlerimiz var. Eğer “birinden alırız, paramız var” anlayışıyla hareket etmiş olsaydık, bu noktalar elde edilemezdi. Birçok kez yardım almakta zorlandık. Kendi insansız hava araçlarımızı, milli muharip uçağımız KAAN’ı ürettik ve bunlar artık göklerde. F-35 programının katılımına dair niyetimizi ilgili taraflarla paylaşıyoruz. Türkiye’nin bu projeden çıkarılması, müttefiklik ilişkileriyle örtüşmeyen bir durumdur ve bu konuyu Sayın Trump ile görüştük. Teknik değerlendirmeler sürüyor. Umut ediyorum ki bu konuda ilerleme kaydedilecektir.
Rusya-Ukrayna savaşının barışçıl yollarla sona ermesine yönelik diplomatik çabalarınız devam edecek mi? Türkiye, tarafları bir araya getirme adına ne tür somut adımlar atmayı planlıyor?
Artık kesin bir kararlılıkla diyoruz ki, “Bu savaş sona ermelidir.” Bölge, daha fazla gerilimi kaldırma kapasitesine sahip değil. Adil ve kalıcı bir barış tesis edilmelidir. Barışın peşini bırakmak istemeyen tek ülke Türkiye olacaktır. Savaşların çözümü için diplomasiye öncelik veriyoruz. Our bölgemiz istikrarsızlık ve çatışmayla dolu. Barış kapılarını açarak dünya için rahatlama sağlamak şart. Herkesin amacı budur ve özellikle Türkiye’nin barış gözetimi bekleniyor. Hem Ukrayna hem de Rusya üzerindeki güvenilir müzakerelerin kapısını araladık. İstanbul’daki görüşmelerin barış için önemine dikkat çekiyoruz. Gereken her türlü çabayı göstereceğiz ve nihai hedefimiz liderlerin ülkemizde buluşmasıdır. Bu konuda ABD Başkanı Trump’a da gerekli mesajı verdik. Eğer Rusya Devlet Başkanı Putin, İstanbul veya Ankara’ya gelirsem ben de gelirim, dedim. Uygun görüşmeleri hızlandırmalıyız.
Gazze’deki durumun kötüleştiği her uluslararası oturumda bu konuya dikkat çekiyorsunuz. İsrail’in yıkıcı eylemlerinin bir son bulacağını bekliyor musunuz?
Bütün amacımız ve gayemiz bu. Gazze’nin unutulmasına izin vermeyeceğiz; ben ve ekibim sürekli oradaki durumla irtibat halindeyiz. İsrail’in sistematik zulmü gözler önünde. Yardım noktalarını bile hedef alıyorlar. Bu yasaklar ve engeller, insanlığa karşı işlenmiş bir suçtur. Açlıktan kıvranan çocukların feryatları artık duyulmalıdır. Şiddete bir ‘dur’ demek zorundayız. Tarihe bunu anlatamayız. İnsanları bu barbarlığa alıştırmak en büyük yanlıştır. Biz, zulme karşı durmaya devam edeceğiz. Türkiye, barış için diplomasi alanındaki tüm imkanlarını seferber etmeye ve uluslararası iş birliğine yönlendirmeye hazırdır. Gazze’nin özgürleşeceğini ve Filistin topraklarının gelecekte özgürce yaşanacağını daha önce de belirttim.
Son olarak, Trump ile olan yakın etkileşimler Türk-Amerikan ilişkilerini nasıl etkiliyor? Suriye’nin geleceğine dair herhangi bir iş birliği konusunda ilerleme kaydedildi mi?
Dostum Trump ile Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni bir dönemi başlatıyoruz. Telefon diplomasisi çok hızlı işliyor; 24 saat içinde karşılıklı dönüşler sağlanıyor. ABD’nin yeni büyükelçisi bu konularda oldukça duyarlı. Ülkelerimiz lehine projeleri hayata geçirme çabası içindeyiz. Suriye ile ilgili hassasiyetlerimizi net bir biçimde dile getirdik. Türk-Amerikan ilişkileri zaman zaman farklılıklar gösterse de her zaman stratejik bir öneme sahiptir. Trump ile yürütülen yapıcı görüşmeler, zor konularda anlayış köprülerinin kurulmasına katkı sağladı. Suriye konusunda, tarihsel ve kültürel bağlarımız nedeniyle oldukça duyarlıyız. Dışişleri Bakanım, Savunma Bakanım ve İstihbarat Başkanım, Suriye ile sürekli irtibat halindeler. Suriye’nin bütünlüğünün korunması için gereken adımları atıyoruz. Suriye Demokratik Güçleri’nin de bu durumu ciddi biçimde değerlendirmesi büyük önem taşımaktadır.
NATO Zirvesi’nin 2026 yılında Türkiye’de yapılması söz konusu. Hangi şehir ev sahipliği yapmaya aday? Başkent Ankara, İstanbul ya da Antalya olabilir mi?
Bu konudaki değerlendirmelerimizi yapacağız ve en uygun seçeneği belirleyeceğiz. Türkiye’nin uluslararası organizasyonları başarıyla gerçekleştirme konusundaki tecrübesi çok derindir. NATO Zirvesi için gerekli hazırlıklara şimdiden başladık ve Türkiye’ye yakışan bir organizasyon planlayacağımıza eminim.
“`
