Ev sahibi ve kiracılar arasından uyuşmazlıklar anlaşmayla sonuçlanıyor. Eylül ayında kira uyuşmazlığı için getirilen yeni arabuluculuk sisteminde şimdiye kadar anlaşma sayısı ne kadar oldu? Kira davalarında bir azalma var mı? İşte detaylar…
Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Arabulucu Avukat Umut Metin şu ifadeleri kullandı: “Arabuluculukta genel bir talep artışı var. İnsanlar artık sorunlarını dava yerine, yargılama yerine, el sıkışarak çözmekten yana tavır alıyorlar. Tüm ihtiyari arabulucuklarda ulaştığımız sayı bugün itibariyle 605 bini aşıyor. Bu yıl itibarıyla 605 bin ihtiyari arabuluculuk anlaşması yapıldı. Bu muazzam bir sayı. 605 bin davanın adliyelere gitmesi arabuluculuk sayesinde engellendi. Bu sayıya bakıldığında, her uyuşmazlıkta en az 2 taraf olduğu düşünülürse 1 milyon 200 binden fazla kişinin sorununun arabuluculuk sayesinde geride bırakıldığı görülür.
2023 yılı sonunda bu sayının 700 bini bulacağını belki de aşacağını düşünüyoruz. Bugün itibarıyla ise anlaşma sayısı 605 bin. Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk sayesinde varılan anlaşma sayısı 20 bin. 1 Eylül 2023’ten bugüne kadar geldiğimizde 80 günde açılan dava sayısı ise sadece 10 bin 500.
Geçmişe kıyasla geçen 80 günde dava sayısının en az 63 bin olması gerekirken, şu anda sadece 10 bin 500 davadan bahsediyoruz. Ortaklığın giderilmesi gibi alanlarda başvuru sayısı 12 bin 500, kat mülkiyetinden kaynaklı başvuru sayılarında 34 bin 84, komşuluk hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklı 970 tane başvuru var. Komşular arasındaki sorunlarda da arabuluculuk aktif şekilde uygulanıyor. Tarımsal üretim de artık arabuluculuk kapsamına alındı. Orada 245 başvuru var. Son yasal düzenlemelerle birlikte oluşan yeni alanlardaki arabuluculuk başvuru sayısı 81 bin 700. İnsanlar uyuşmazlıklarında arabuluculuğu ciddi bir şekilde uyguluyorlar, tercih ediyorlar.
Kira uyuşmazlıkları açısından çok farklı alternatiflerle çözüm üretiliyor. Bazılarında tahliye günlerinde anlaşma yaratılıyor. Bazılarında bedel konusunda anlaşmalar üretiliyor. Kademeli kira artışı gibi anlaşmalar yapılabiliyor. Bazılarında ise, yepyeni kira sözleşmesi hükümleri üzerinde mutabakat sağlanıyor. Arabuluculuk ile mahkemelerde hiç olmayacak alternatiflerle çözümler üretiliyor. Burada olay bazlı, arabulucunun önerisi ile de şekillenebilen sayısız çözüm mümkün.
BİRİNCİ ÖRNEK: AİLE ŞİRKETİNDE ORTAKLIK
Benim özellikle yoğun çalıştığım ticari uyuşmazlıklardır. Bir arabuluculuk örneğinden bahsetmek gerekirse, iki kardeş sahibi oldukları önemli bir şirkette birbirleri ile anlaşamaz hale gelmişlerdi. Yarı yarıya ortaklardı, şirkette önemli varlıklar olmasına rağmen huzursuzluk hakim olmuştu. Karar almakta zorlanıyorlardı. Şirket haricindeki mal varlıkları da dağınık bir şekilde üzerlerine kayıtlıydı. Hatta bir tanesinin üzerinde fazla mal varlığı vardı.
Biz tüm mal varlığının değerlemesini sağladık. Tarafların paylaşımda anlaştığı bir sonuca vararak, iki kardeş arasındaki ortaklığa son verdik. Şirketin bölünmesi yönünde karar alındı. Bu çok önemli bir anlaşma. Eğer bu anlaşma olmasaydı, iki kardeş arasında 8-10 yılı bulacak davalar ortaya çıkacaktı. Küskünlük ve kırgınlık artacaktı. Mallar bir şekilde değerinin altına satılmaya çalışılacaktı. Türkiye’den bir şirketin aile içi tartışmalar nedeniyle ortadan kalkması yerine arabuluculuk sayesinde sorun çözüme kavuşturulmuş oldu. Burada arabuluculuk süresini 3-4 ayda tamamladık.
İKİNCİ ÖRNEK: TİCARİ ALACAK
Türk şirket ile yurt dışından bir şirket arasında alacak tartışması vardı. Biz bu alacağa ilişkin arabuluculuk toplantılarından birini de yurt dışında yaptık. Arabuluculukta anlaşma, alacağın belli rakamda, tarafların mutabakatıyla taksitler halinde ödenmesi ile sağlandı. Taraflar birbirini anlamaya başladılar. Bu arada taraflar birbirlerine güven kazandı. İkinci bir ticaretin de mümkün olabileceğini fark ettiler, hem eski alacağı hem de yeni ticari ilişkinin koşullarını aynı arabuluculuk anlaşmasında belirlemek suretiyle bir arabuluculuk ürettik.
‘VATANDAŞ ARABULUCULUKTA KENDİNİ RAHATLIKLA İFADE EDEBİLİR’
Vatandaş açısından arabuluculuk tarafların kendilerini rahatlıkla ifade edebildiği bir toplantı anıdır. Arabulucu tarafsız olmak durumundadır. Geçen hafta bir arabuluculuk toplantısında taraflar birbirlerine sarf ettikleri güzel sözlerden dolayı göz yaşları döktü. Bu bir işçi-işveren uyuşmazlığıydı. İşveren tarafını temsil eden kişi insan kaynakları yetkilisiydi. Bu sözler arabuluculuk sözleşmesinde kaydedildi. Çalışan, işveren ilişkisinin sağlıklı bir şekilde sonlandırılmasını sağladık. İki tarafın birbirlerine güzel sözler söyleyerek referans olmasının önünü arabuluculuk sayesinde açmış olduk. Bu da işçi, işveren uyuşmazlığı açısından yaşanmış bir arabuluculuk örneğidir. Bu tür bir duygu ve birbirini anlama psikolojisini mahkemede yaşamak mümkün değildir.
ÜÇÜNCÜ ÖRNEK: DAVAYA SON VERİLDİ, KİRA BEDELİ VE TAHLİYE KONUSUNDA ANLAŞILDI.
Kira konusunda yürüttüğümüz bir arabuluculukta, taraflar arasında Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülmekte olan dava vardı. Taraflar 1 yıl için daha kira ilişkisini sürdürme konusunda anlaştı. Yeni kira bedeli belirlendi. Bu arada tahliye taahhüdü kiracı tarafından verildi ve mevcut davada tarafların birbirinden herhangi bir talebi olmaksızın sonlandırıldı. Bu örnekten de görüldüğü üzere, arabuluculuk sadece davayı engellemiyor. Adliyelerde görülen davaların da ortadan kalkması açısından fayda sağlıyor. “
